Deze opinipeiling werd uitgevoerd in België op basis van een persoonlijk gesprek met 1004 personen die verantwoordelijk zijn voor de aankopen (PVA’s) binnen het gezin.
Het onderzoek wilde vier zaken beoordelen: de mate waarin de personen die verantwoordelijk zijn voor de inkopen eerlijke handel in het algemeen kennen, de redenen waarom zij (geen) producten van eerlijke handel kopen, het profiel van de personen die (geen) fair trade producten kennen/kopen en ten slotte de mening van de inkoopverantwoordelijken met betrekking tot eerlijke handel (het principe, de organisaties die fair trade bevorderen, producten van eerlijke handel, distributienetwerken
Op initiatief van de BTC-CTB (Belgische Technische Coöperatie) heeft het onafhankelijk studiebureau SONECOM sprl de opdracht gekregen een opiniepeiling uit te voeren over eerlijke handel. De peiling werd uitgevoerd in de vorm van een kwantitatief onderzoek. Tussen 5 augustus en 10 september 2005 werd een gestandaardiseerde vragenlijst in een persoonlijk gesprek voorgelegd aan mensen uit een representatieve steekproef van personen (1004 ondervraagden) die verantwoordelijk zijn voor de inkopen uit de drie gewesten van het land.
Doelstellingen van de peiling
Het onderzoek wilde vier zaken beoordelen: de mate waarin de personen die verantwoordelijk zijn voor de inkopen eerlijke handel in het algemeen kennen, de redenen waarom zij (geen) producten van eerlijke handel kopen, het profiel van de personen die (geen) fair trade producten kennen/kopen en ten slotte de mening van de inkoopverantwoordelijken met betrekking tot eerlijke handel (het principe, de organisaties die fair trade bevorderen, producten van eerlijke handel, distributienetwerken).
De belangrijkste resultaten
- Bijna 8 personen op 10 weten wat eerlijke handel is.
Uit de analyses blijkt dat eerlijke handel vrij goed bekend is bij de personen die verantwoordelijk zijn voor de inkopen, want 66% weet meteen waar het om gaat. Wanneer een omschrijving en verduidelijking worden gegeven, ligt dit cijfer op 78%.
- Enkele verschillen in de bekendheid van merken en keurmerken van eerlijke handel.
Bij een groot deel van de inkoopverantwoordelijken die eerlijke handel in het algemeen kennen, zijn ook keurmerken, merken of organisaties bekend: bijna 55% van deze mensen vermeldt spontaan Oxfam, 37,8% de Wereldwinkels en 31,4% het Max Havelaar keurmerk.
- De media, vrienden, familie, collega’s en scholen zijn de voornaamste kanalen voor kennismaking met eerlijke handel.
De kanalen waarlangs de inkoopverantwoordelijken hebben kennisgemaakt met eerlijke handel, variëren naargelang van gewest en leeftijd. Algemeen komen de media op de eerste plaats. Bij de mensen die jonger zijn dan 35 overheerst het informele kanaal, al moeten in Vlaanderen de media daar haast niet voor onderdoen.
- In het voorbije jaar hebben twee op drie personen die verantwoordelijk zijn voor de inkopen, geen fairtradeproducten gekocht
Het voorbije jaar heeft bijna 55% van de personen die fair trade producten kennen er ook gekocht, dat wil zeggen 36,3% van alle mensen die verantwoordelijk zijn voor inkopen in België.
Van alle soorten fair trade producten worden dranken het vaakst gekocht (door 77% van de fair trade klanten). Op de tweede plaats komen voedingsproducten (65,4%).
De kopers van textiel en van artisanaat uit eerlijke handel vormen een vrij homogene groep. Maar deze groep is ook veel duidelijker omschreven dan de kopers van voedingsproducten en vooral van dranken. Dranken zijn het wijdst verspreid en bereiken een publiek met een vrij ruim profiel.
- De voornaamste redenen voor het kopen van eerlijke producten.
De belangrijkste onderliggende redenen om eerlijke producten te kopen, zijn het streven naar respect voor de producenten (bij 38,3% van de klanten), het feit dat men iets wil doen voor de goede zaak (28,9%) en dan pas de kwaliteit van de producten (16,6%). Deze criteria zijn min of meer uitgesproken naargelang van het gewest waarin de mensen wonen en afhankelijk van hun leeftijd.
- De voornaamste reden waarom mensen geen eerlijke producten kopen : « Omdat we er niet aan denken ».
De reden waarom mensen deze producten daarentegen niet kopen, heeft te maken met het feit dat zij er niet aan denken (36,5%), dat de producten te duur zijn (19,7%) of dat zij die niet vinden op de plaats waar zij hun huishoudelijke boodschappen doen (17,2%).
- Kwaliteitsproducten
De personen die helemaal geen fair trade producten kopen en ook zij die verklaren geen trouwe kopers te zijn, wijten dit niet aan de kwaliteit van de producten, normaal het belangrijkste criterium bij de aankoop van consumptieproducten. Hoewel de klanten van eerlijke handel vinden dat ze niet altijd trouw zijn aan fair trade, zeggen zij wel dat ze bijzonder tevreden zijn van de gekochte producten. Bijna alle kopers spreken zich unaniem in die zin uit.
- Eerlijke producten worden voornamelijk gekocht in gespecialiseerde winkels, maar supermarkten bieden steeds vaker eerlijke producten aan
Meer dan 90% van de mensen in de steekproef bevestigt dat zij hun huishoudelijke boodschappen in een warenhuis doen (supermarkt of hypermarkt). Fair trade producten worden dan weer hoofdzakelijk gekocht in gespecialiseerde winkels (dat geldt voor 55,1% van de klanten). Een derde, d.w.z. 36,5%, van de klanten koopt die producten het vaakst in een warenhuis.
- Eerlijke handel heeft een heel gunstig imago
Slechts 12,2% van de personen die verantwoordelijk zijn voor de inkopen en al van fair trade gehoord hebben, heeft een veeleer negatief of helemaal negatief beeld.
- De factoren die de houding bepalen van de personen die verantwoordelijk zijn voor de inkopen , zijn het studieniveau, de koopkracht en de leeftijd
Zowel voor de bekendheid als voor de aankoop van eerlijke producten speelt het studieniveau een heel belangrijke rol. Hoe hoger het studieniveau, hoe gunstiger de persoon die verantwoordelijk is voor de inkopen tegenover eerlijke handel staat. Ook de invloed van de koopkracht is opmerkelijk. Hoe hoger het maandelijkse netto inkomen, hoe meer mensen effectief interesse betonen voor eerlijke handel..Een andere essentiële factor is de leeftijd. Hou hoger de leeftijdscategorie waartoe mensen behoren, hoe meer zij fair trade producten kennen en kopen. Die logica houdt evenwel op vanaf de leeftijd van 65 jaar, want in die leeftijdscategorie is de houding juist weinig positief
