Ruim 22 miljoen kilo suikerproducten verlieten vorig jaar de Candico fabriek in Merksem bij Antwerpen. Bijna de helft daarvan was Fairtrade gelabeld. De fabriek, waar 78 mensen werken, verpakt rietsuiker die via de haven van Antwerpen ingevoerd wordt en maakt ook kandijsuiker.
Antwerpen kent een lange traditie van suikerproductie en -verwerking. De Suikerrui dankt zijn naam aan de meer dan honderd suikerbakkerijen die zich in het begin van de 16e eeuw in de buurt tussen de Grote Markt en de kade vestigden. De eerste suikerraffinaderij in Antwerpen komt er in 1508. Deze raffinaderijen zuiveren de ruwe rietsuiker en maken er kandijsuiker van, een luxeproduct. Tot de 19e eeuw werd alle suiker gewonnen uit suikerriet, die uit verre landen afkomstig is. Tijdens de Napoleontische oorlogen werd de invoer van overzeese producten stilgelegd als gevolg van de continentale blokkade. De suikerindustrie begint op dat moment met de productie van bietsuiker.
In de loop van de eeuwen is het aantal kandijfabrieken in Antwerpen sterk teruggedrongen. In 1935 besluiten vier raffinaderijen de krachten te bundelen onder de vennootschap Candico. “Vandaag gebruiken we nog steeds hetzelfde recept voor onze kandijsuiker als de eerste raffinaderijen in de 16e eeuw. Alleen wordt de kandijsuiker nu geproduceerd op basis van bietsuiker,” vertelt Isabelle Roelandts, Communications & Governmental Relations Manager van de Tiense Suikerrafinaderij, waar Candico sinds 1969 toe behoort.
Op de kar
Candico heeft rietsuikerproducten en kandijsuikerproducten. De rietsuiker is ofwel biologisch ofwel Fairtrade*. Toen Fairtrade International in 2002 besloot om rietsuiker als productcategorie te beschouwen, waardoor rietsuiker voortaan het Fairtrade-label kon dragen, sprong Candico als eerste mee op de kar. “Dat eerlijk handelen zit ook in onze relatie met Belgische bietenplanters verankerd,” zegt Roelandts. “Voor ons is het belangrijk om duurzame relaties op te bouwen met onze planters, zowel in België als elders. Samen streven naar een win-win situatie is de boodschap.”
“Toen we Fairtrade gelabelde rietsuiker wilden verkopen, hebben verschillende van de boeren in het Zuiden zich laten certificeren. Aangezien we met sommige boeren al een goede relatie hadden, verliep dat heel vlot. Voor hen was de omschakeling ook voordelig, want het leverde extra geld op voor hun gemeenschap. We hebben door een bezoek ter plaatse ook gemerkt dat eerlijke handel echt een verschil maakt voor de boeren waar we mee samenwerken in bijvoorbeeld Mauritius, Malawi en Zambia.”
Nood
“We voelden dat er een vraag was naar fair trade. Niet alleen van de gewone consument, maar ook vanuit de industrie. Producenten van fairtradechocolade hebben bijvoorbeeld nood aan fairtradesuiker, want dat is een van de hoofdingrediënten,” zegt Roelandts. “Na de lancering in 2002 zagen we dat ons Fairtrade-gamma succes had. De verkoop steeg jaar na jaar en nu is het al een paar jaar stabiel. Je ziet dat er mensen zijn die specifiek op zoek gaan naar fair trade of bio.”
n 2008 werd de volledige reeks van Candico rietsuikerproducten Fairtrade gecertifieerd. Twee jaar later lanceerde Candico een nieuw gamma biorietsuiker. “We merken dat bio en fair trade twee verschillende consumentengroepen aanspreken. Bij biologische rietsuiker is het ecologische aspect vooral belangrijk voor de consument. Aan het Fairtrade-certificatieproces zijn ook ecologische criteria verbonden, maar de consumenten associëren fair trade eerder met het sociale aspect.”
Fairtradeverhaal
Sinds 1989 is de Tiense Suikerraffinaderij lid van de Duitse Südzuckergroep. “We proberen het fairtradeverhaal niet alleen binnen Candico, maar binnen de hele Südzuckergroep door te trekken,” zegt Roelandts. “Fairtraderietsuiker van het merk Candico is alleen in België en Luxemburg op de markt, maar we brengen Fairtraderietsuiker ook op de markt voor andere leden van de groep, onder hun merknaam. Aanvankelijk hadden we bij Candico iemand die zich volledig bezig hield met de contacten met Fairtrade International en de boeren in het Zuiden en hun omschakeling naar bio of Fairtrade. Ondertussen is hij op pensioen en gebeuren alle Fairtradecontacten op groepsniveau.”
De rietsuikerproductie van Candico gebeurt in de landen waar de suikerriet geteeld wordt. De suikerrietboeren zijn verenigd in coöperaties en leveren samen aan een fabriek. “Daar wordt de suikerriet geperst waardoor er een soort sap overblijft,” legt Roelandts uit. “Dat sap wordt gekristalliseerd door het meermaals te koken. Het water verdampt en er ontstaat een stroop die steeds dikker wordt. Door de stroop vervolgens te zwieren in een centrifuge, worden de suikerkristallen gescheiden van het water. Dit is hetzelfde productieproces als bietsuiker. In de haven van Antwerpen komt bulk rietsuiker aan. Het grootste deel wordt verpakt in onze fabriek te Merksem en een klein deel wordt nog verder gezuiverd tot witte rietsuiker.”
1 euro per jaar
De Tiense Suikerraffinaderij heeft vorig jaar 165 verschillende producten onder de merknaam Candico verkocht. Hiervan waren 34 productreferenties Fairtrade gelabeld.
“Een pak rietsuiker van een kilo wordt hierbij als een andere referentie gerekend dan een pak van een halve kilo. Voor retail hebben we een beperkt gamma van klontjes, gewone rietsuiker en witte rietsuiker, maar voor de industrie leveren we nog andere producten.”
Fairtraderietsuiker is vaak net iets duurder dan gewone rietsuiker. “Maar dat is echt niet zo een groot verschil met gewone rietsuiker. We hebben berekend dat een consument die drie kopjes koffie per dag drinkt en zijn koffie telkens met één klontje Fairtraderietsuiker zoet, op jaarbasis minder dan 1 euro meer betaalt. Als het toch niet zo veel meer kost, is fair trade dus een logische keuze.”
