Bij duurzame sourcing is iedereen gebaat, ook de consument, want die kan er zeker van zijn dat zijn koffie eerlijk tot stand is gekomen, met respect voor mens én natuur.
Koffie is, na aardolie, het grootste exportproduct ter wereld. Het wordt bijna uitsluitend in ontwikkelingslanden geteeld. De koffiehandel heeft dus een enorme impact op de arbeids- en leefomstandigheden van de lokale koffieproducenten, hun families en de natuur, zo staat te lezen op de website van Beyers. De koffiebranderij biedt een breed gamma van duurzame koffie aan, goed voor 40% van het totale volume.
Beyers is van een klein familiebedrijf, opgericht in 1880, uitgegroeid tot een branderij met een omzet van 80 miljoen euro. In de jaren ’90 was de locatie in het centrum van Antwerpen niet langer ideaal en verhuisde het bedrijf naar Puurs. Voor de investering in de nieuwe fabriek trok Beyers een partner aan, het Italiaanse Kimbo, die uiteindelijk volledig aandeelhouder werd. Twee jaar geleden werd Beyers overgenomen door Sucafina, een koffietrader die rechtstreeks uit de origines aankoopt. De laatste jaren brandt Beyers vooral koffie voor private label, slechts een klein deel is bestemd voor het eigen merk.
Nathalie Vanderkindere, Product Manager Sustainability, vertelt hoe Beyers zich meteen lid maakte toen Max Havelaar België (nu Fairtrade Belgium) werd opgericht begin jaren ’90. “Wanneer de koffieproducenten beter betaald en opgeleid worden, gaan ze meer zorg dragen voor hun plantages, waardoor de oogsten en de opbrengsten verbeteren. Bij duurzame sourcing is iedereen gebaat, ook de consument, want die kan er zeker van zijn dat zijn koffie eerlijk tot stand is gekomen, met respect voor mens én natuur.” Beyers garandeert dit aan de hand van verschillende duurzame koffielabels, zoals Fairtrade, Rainforest Alliance, UTZ, 4C en Biogarantie¨*.
Beyers koopt de groene koffie aan via traders die op hun beurt zowat overal in de wereld aankopen: in Centraal en Zuid-Amerika, Oost-Afrika en Vietnam. “Binnen ons eigen merk hebben we altijd een fairtrade-assortiment gehad. Niet alle koffie die Beyers zelf op de markt brengt is fair trade, omdat niet elke klant daaraan behoefte heeft.”
De grootste uitdaging voor een koffiebrander als Beyers met een gevarieerd smaakaanbod en een groot aantal gecertificeerde koffies, is voldoende opslagruimte per origine en per duurzaamheidslabel, meent Nathalie. “Je moet niet alleen de conventionele koffie aankopen maar ook dezelfde soort in de duurzame versie, liefst van alle drie de labels: Fairtrade, UTZ of Rainforest Alliance, want de klanten hebben graag de keuze. Daarbij komt dat koffie een landbouwproduct is, zoals bij wijn krijg je naargelang het oogstjaar een andere smaak. Toch verwacht de consument dat z’n koffie altijd hetzelfde smaakt.”
Beyers speelt met blends om te voldoen aan de gewenste smaken van de klant. Bij conventionele koffie heb je vaak iets meer keuze om daarmee te variëren omdat het aanbod groter is. Als een specifieke fair trade plantage een slechte oogst heeft, is het moeilijker om het tekort aan te vullen met koffiebonen met hetzelfde smaakprofiel van een andere plantage uit dezelfde regio.
“Fairtradekoffie wordt besteld voor de oogst en de boer is zeker van een minimumprijs. Binnen de sterk fluctuerende koffiemarkt speelt bij een lage markt de gegarandeerde minimumprijs een zeer belangrijke rol voor de boeren, maar op lange termijn verwacht men dat koffie een schaars product zal worden. Dat zal leiden tot hogere prijzen, waardoor de gegarandeerde minimumprijzen mogelijks minder toepasselijk zullen worden. Idealiter is alles gewoon eerlijk of duurzaam, dan zijn er geen labels meer nodig. Het zou veel handiger werken. Nu komt er bij gecertificeerde koffie een pak administratie kijken: je moet de certificaten en rapporteringen in orde brengen, de designs laten goedkeuren, nieuwe koffieblends aanmaken,… . Dat vraagt wel wat opvolgwerk.”
Koffie was destijds het eerste eerlijke product en lijkt z’n plaats op de fairtrademarkt definitief veroverd te hebben. Elke supermarkt biedt wel eerlijke koffie aan, vaak ook van het eigen merk. Toch fluctueert de koffieprijs enorm.
“Onze aankopers moeten inderdaad heel bewust omgaan met hoeveel koffie ze aankopen en op welke basis. Dat geldt in het algemeen voor koffie, maar bij fair trade komt de garantie van de minimumprijs erbij. Fair trade is nog altijd een niche. Ondertussen draagt 40% van ons totale volume wel al een duurzaamheidslabel, waarvan UTZ het grootste deel uitmaakt. Ik durf niet zeggen of er een groot verschil is voor de farmers, buiten dat Fairtrade Belgium een minimumprijs garandeert met daarbovenop ook nog een premie. Gelukkig is er in de landen van origine wel een goede samenwerking tussen de verschillende labels op vlak van certificering en audits. Als een coöperatie een Fairtradecertificaat heeft, kan het ook gemakkelijk een certificaat van Rainforest Alliance of UTZ halen. De grotere plantages hebben meestal drie certificaten om op zoveel mogelijk markten te kunnen spelen.”
Als verantwoordelijke sustainability houdt Nathalie de vinger aan de pols van wat er gebeurt in duurzaam koffieland. De productie van Beyers draait op 100% hernieuwbare elektriciteit, er wordt gewerkt met branders die warmte recupereren en het verpakkingsmateriaal wordt beperkt tot het minimum. Sinds een aantal jaren is Beyers ook bezig met klimaatneutrale koffie. “Vorig jaar brachten we als partner van Fairtrade Belgium samen met Java en CO2logic de eerste fairtrade- en klimaatneutrale koffie op de Belgische markt. We waren ons eigen merk al klimaatneutraal aan het maken, ook onze eerlijke koffies, en zijn dan in dit overkoepelende project gestapt. Het is niet de oplossing voor het klimaatprobleem, maar toch een stap in de goede richting. En het dwingt je om eens te kijken naar je eigen voetafdruk: de CO2-impact is het grootst aan de bron, in de originelanden, onder andere door pesticidegebruik. Aan de andere kant van de supply chain heb je de consument. Als die één kopje koffie zet, vraagt dat best veel energie. Het proces van bewustwording is volop bezig. Private labels vragen ook naar milieuvriendelijke koffie. Provincies en gemeentebesturen maken zich klaar om tegen 2024 klimaatneutraal te zijn.”
Het is een mooie wisselwerking: de publieke opinie die het bewustzijn aanwakkert, bedrijven die er op inspelen door het aanbod te verruimen, waardoor meer mensen een bewuste keuze maken.
* Fairtrade Belgium garandeert eerlijke handel, Rainforest Alliance, UTZ en 4C zijn duurzame labels en producten met het Biogarantie-logo moeten voldoen aan ecologische, sociale en economische eisen.
Website Beyers
