Van elke category manager wordt verwacht dat die fairtradeproducten ontwikkelt en integreert in zijn assortiment.
Op de vraag hoeveel eerlijke producten Carrefour aanbiedt, krijg je er meteen één terug: wat versta je onder eerlijke producten? De supermarktketen ziet fair trade namelijk niet als een aparte productlijn. Voor zowel de producten uit het zuidelijke als het noordelijke halfrond geldt dat ze met respect voor de producent, de planeet en de klant moeten ontwikkeld zijn.
Zo worden de verswaren van de kwaliteitsketen Carrefour geproduceerd volgens een door hen opgesteld lastenboek. Daarin staat onder meer dat de producent een goede prijs voor zijn product moet krijgen, welke afspraken er met de leveranciers worden gemaakt, dat het dier of de plant op een gezonde manier moet gekweekt worden, en dat de kwaliteit moet gegarandeerd worden aan de klant. Carrefour zou ook de eerste Belgische retailer zijn die inzette op lokale producten. Het past in hun CSR(1)-politiek om verspilling tegen te gaan en zo min mogelijk producten in te trekken die van de andere kant van de wereld moeten komen. Lokale producenten zijn gevestigd in de nabije omgeving van een bepaalde winkel, tellen niet meer dan tien werknemers en mogen niet meer dan 10% van hun omzet aan Carrefour te danken hebben. Carrefour werkt in België met 600 lokale producenten, die zelf hun aankoop- en verkoopprijs mogen bepalen.
In de klassieke betekenis van fair trade biedt Carrefour zo’n 400 producten aan, waarvan een groot deel van het eigen merk; een ander deel bestaat uit allerlei producten met het Fairtrade keurmerk zoals Ben & Jerry’s. Communicatieverantwoordelijke Baptiste van Outryve vertelt dat Carrefour enkele jaren geleden is gestart met het fairtrade-aanbod, maar dat de grote boost eigenlijk pas 2,5 jaar geleden kwam. “Nu zitten we op kruissnelheid maar er is nog veel te doen. Onze winkels in eigen beheer kunnen we makkelijker sturen, maar er zijn ook winkels die door zelfstandigen worden uitgebaat en daar is nog wat bekeringswerk te verrichten. Hét voorbeeld van een succesvolle implementatie van fair trade in een zelfstandig beheerde winkel is onze franchisenemer in Herent. Niet zo lang geleden mocht hij dan ook samen met onze directeur van de verswaren naar Peru om er de bananenproducenten te ontmoeten. Eigenlijk is hij een soort ambassadeur die het verhaal kan vertellen aan de andere winkeluitbaters.”
Het fairtrade-aanbod van Carrefour wordt ontwikkeld in samenspraak met Fairtrade Belgium. “We hebben regelmatig contact met de organisatie om samen acties op te zetten en te kijken hoe we evolueren. We hebben een goede verstandhouding. Samen kijken we waar de mogelijkheden zitten, welke producten van nationale merken een meerwaarde bieden voor ons assortiment en hoe we de klant nog meer keuze kunnen bieden door ook ons eigen fairtrade-assortiment uit te breiden. Onlangs lanceerden we van ons eigen merk de koffiecups voor espressomachines met Fairtradekoffie die bovendien ook CO2-neutraal is, dat is uniek in België.”
Bij Carrefour is er niet één bepaalde persoon verantwoordelijk voor fair trade, maar wordt van elke category manager verwacht dat die fairtradeproducten ontwikkelt en integreert in zijn assortiment. Zij staan ook rechtstreeks in contact met Fairtrade Belgium. “Uiteraard faciliteren we dat via een aantal mensen intern, maar de category managers zijn verantwoordelijk voor de breedte van hun assortiment, zij onderhandelen ook over de prijzen. Waar we nog niet 100% uit zijn, en wat we winkel per winkel bekijken, is of we fairtradeproducten best in een aparte rayon of bij hun productsoort leggen. In de meeste winkels, zeker die in eigen beheer, ligt de fairtradekoffie bij de koffie, enzovoort. Zo bereik je toch meer mensen dan de early adopters. Bij een introductie is het wel interessant om een aparte rayon te hebben, maar het is logisch dat uiteindelijk alle fairtradeproducten in de passende rayon komen te liggen, daar waar de klant het gaat zoeken.”
Het lijkt vandaag de dag ondenkbaar dat een grote supermarktketen geen fairtradeproducten verkoopt. Eerlijke handel is een booming business, die niet alleen goed is voor het imago maar misschien ook wel minder onderhevig is aan de grillen van het financiële klimaat. Althans toch volgens Baptise: “In principe nemen wij geen marges maar het is wel zo dat fairtradeproducten een meerwaarde creëren. Voor Carrefour, voor de producent, voor de klant alsook voor de retailer die daarop een hogere marge kan nemen omdat dergelijke producten minder onderhevig zijn aan zware concurrentie en aan prijzenslagen. Natuurlijk mag dat niet de hoofdzaak zijn, het moet wel degelijk een meerwaarde zijn voor álle partijen. Al jaar en dag streven we in wat we doen naar respect voor de mens en onze planeet, dat is misschien niet zo bekend maar Carrefour was bijvoorbeeld een tiental jaar geleden de eerste in België om met de voedselbanken te werken. We zijn de tweede grootste retailer ter wereld en worden vaak gezien als de grote boze wolf die producenten bijna kapot knijpt maar de meerderheid van onze producenten zal je vertellen dat Carrefour zeer respectvol omgaat met hen. Natuurlijk voeren we de onderhandelingen met multinationals zwaar, maar we zijn zeker niet de ergste. Ik denk dat we als tweede grootste net een voorbeeldfunctie hebben.”
Vertaalt de aandacht die Carrefour heeft voor de producenten van het noordelijk halfrond zich ook in concrete afspraken over een minimumprijs? “Wij zijn prijsbreker in verkoop, niet in aankoop. Wij doen weinig in & outs (2) om een bepaalde opportuniteit binnen te halen en de leverancier dan na een paar maanden te bedanken. Al onze contracten zijn langdurig, vaak zijn het zelfs echte partnerships waarbij wij investeren in bepaalde zaken voor de producent, wat op lange termijn voor beiden rendeert. Wij werken bijvoorbeeld al tientallen jaren met veehouders, ook als zij tegenslag hadden en hun quota niet haalden, bleven we met hen samenwerken. Als wij respect hebben voor de producent, en met hem streven naar de beste manier om vlees en groenten te telen, krijgen we ook een beter product en tevreden klanten.”
Klanten kiezen voor het Fairtradelabel omdat het een referentie is, en omdat het een concreet resultaat geeft, zegt Baptiste. “Het effect is meteen zichtbaar bij de producenten dankzij de projecten ter plaatse, zoals scholing en waterbevoorrading in dorpen. Het gaat niet om een gift, het is een partnership. Wij betalen de producent een goede prijs voor een kwalitatief product. In de samenwerking staat de prijsonderhandeling niet centraal, wel de eerlijkheid ervan. Het goede aan het systeem van eerlijke handel is dat het grotendeels producten aanbiedt die je dagelijks verbruikt, zoals chocopasta of rijst. We hebben best wel een breed gamma. Zo verkopen we bijvoorbeeld ook babybody’s van bio-fairtradekatoen. Een laatste reden voor ons om met Fairtrade Belgium in zee te gaan, is dat hun logo inmiddels door iedereen gekend is. De naamsverandering van ‘Max Havelaar’ naar het meer uniforme ‘Fairtrade Belgium’ was een heel goed idee, want het verhaal van Max Havelaar was erg Nederlands. In het zuiden van het land is er nog veel bekeringswerk te doen, maar fair trade wint daar nu ook stilaan aan gehoor.”
(1) Corporate Social Responsibility of Maatschappelijk verantwoord ondernemen
(2) De term verwijst hier naar het opstellen van een contract met een leverancier en dat vrij snel opzeggen.
Interview afgenomen in 2016
