Er was eens een kleine, ambachtelijke chocoladefabriek genaamd Coup de Chocolat. Die vertelde een ander verhaal over chocolade, een verhaal waarin deze lekkernij wordt gesmaakt zoals een goede wijn die wordt aangevoerd per zeilboot. Het is een verhaal waarin cacaoboeren en de natuur de hoofdrol spelen.
Een gepassioneerd koppel stond aan de wieg van Coup de Chocolat in 2016 in Antwerpen. In 2022 nam de huidige eigenares, Caroline Huyghe, de zaak over. Coup de Chocolat wil chocolade zijn adelbrieven (terug)geven en biedt een product aan waarvan je kan genieten als van een fijne wijn waarin het terroir van de cacao evenzeer tot uiting komt als de verhalen van de cacaoboeren. Het bedrijf kiest voor een transparante aanvoerketen die beperkt blijft in omvang en die de chocolade volgt vanaf de boon.
“Op onze manier zetten we de grote bedrijven een neus en tonen we dat er op een radicaal andere manier heerlijke chocolade kan geproduceerd worden, en dat dat kan door de dingen zo goed mogelijk te doen op sociaal, ecologisch en economisch vlak in elke fase van de waardeketen,” legt Caroline Huyghe uit. “We wilden een ander verhaal over chocolade vertellen en mensen laten ontdekken hoe chocolade echt smaakt, want mijn chocolaatjes lijken gewoon in niets op hun conventionele tegenhangers.”
Een enkele tussenpersoon
Coup de Chocolat vond de cacaobonen die nodig waren om die ambities waar te maken in Colombia. “We kopen onze bonen daar rechtstreeks, in drie verschillende gebieden, via één enkele tussenpersoon tussen ons en de cacaoboeren, die exclusieve boscacao produceren die niets te maken heeft met de cacao die door de industrie wordt gebruikt. Voor ons is de smaak van de bonen het belangrijkst. Daarom zoeken we bonen met een complexe en verrassende smaak,” vervolgt de eigenaar en chocolatier, die terloops opmerkt dat andere bedrijven in de sector er goed aan zouden doen inspiratie te putten uit dit model, dat het aantal betrokken spelers beperkt, waardoor de producenten beter vergoed kunnen worden.
Het moet gezegd worden dat Caroline Huyghe weet waar ze het over heeft. Ze werkte lang in de ontwikkelingssamenwerking, onder andere bij Rikolto, een NGO die actief is in de landbouwsector. “Omdat ik in de cacaosector heb gewerkt, weet ik heel goed hoe dingen werken voor kleine boeren. Daarom hebben we gekozen voor een zo transparant mogelijke inkoop, die in ons geval niet erg ingewikkeld is omdat we maar één tussenpersoon hebben. “Hij is een cacaokenner die een impactbedrijf runt in Colombia. Hij heeft een drievoudige impact: economisch, door een waardig inkomen te genereren via de verkoop van een product van betere kwaliteit dankzij goede landbouw- en naoogstprocessen; ecologisch, door te focussen op regeneratieve landbouwpraktijken; en sociaal, door trots te creëren in de cacaohandel en door zorg te dragen voor lokale plantages en hun duurzaamheid te verzekeren. Vervolgens koopt het bedrijf de geproduceerde cacao tegen een eerlijke prijs, ongeveer vier keer de wereldmarktprijs, en gebruikt het die om eigen chocolade te maken of verkoopt het die door aan derden. In ons geval is het bedrijf ook verantwoordelijk voor het fermenteren en roosteren van de bonen, twee cruciale stappen voor het verkrijgen van de rijkste smaken.”
Zeilen van Santa Marta naar Antwerpen
De cacao van Coup de Chocolat verlaat de haven van Santa Marta in Columbia in de vorm van ‘nibs’, stukjes gemalen cacaoboon, en steekt de Atlantische Oceaan over aan boord van een eerbiedwaardig zeilvrachtschip, de schoener De Gallant die gecharterd is door het Nederlandse bedrijf Fairtransport en naar Amsterdam zeilt. Daar wordt de lading overgeladen aan boord van het plezierjacht van Caroline Huyghe en haar man, dat koers zet naar Antwerpen. “Toegegeven, transport is slechts goed voor gemiddeld 10% van de CO2-uitstoot in de hele waardeketen van een landbouwproduct, maar het blijft belangrijk deze component te verminderen. Vooral als je bedenkt dat de uiteindelijke prijs slechts iets hoger ligt dan die van conventioneel vrachtvervoer. Het kost alleen iets meer moeite om het systeem op te zetten en flexibiliteit wat betreft de leverdatum. Maar in ruil daarvoor draagt het bij aan de storytelling van het product. Bij Coup de Chocolat behandelen we cacao niet gewoon als een grondstof, maar als een edel goed, en dit moet tot uiting komen in elke fase van het proces.” Op dit moment importeert de kleine chocolademaker op deze manier één keer per jaar 500 kilo cacao. Dat is voldoende om in de jaarlijkse behoefte te voorzien en ongeveer 15.000 repen chocolade te produceren. De ambitie van het bedrijf is om deze volumes te verhogen naarmate het bedrijf groeit, een groei die ook Brazilië zou moeten omvatten, waar onlangs een eerste stap is gezet om ook cacao van andere oorsprong in te kopen.
“Keurmerklabels gaan niet ver genoeg”
Hoewel de CEO van Coup de Chocolat van plan is om te werken aan het verminderen van de impact op het klimaat van andere productiefasen, benadrukt ze dat de grootste CO2-uitstoter nog steeds de landbouw in de producerende landen is. “Daarom willen we alleen werken met mensen die milieuvriendelijke praktijken ondersteunen,” zegt Caroline Huyghe. De repen van de chocolademaker dragen echter geen logo van biologische landbouw. “De cacao die we gebruiken is nochtans biologisch, maar we mogen het keurmerk niet gebruiken omdat onze tussenpersoon nog niet gecertificeerd is om de bonen door te verkopen. Dit zou echter moeten veranderen met onze volgende levering, die volgende zomer wordt verwacht. “ Zo’n logo zal het zeker een boost zijn voor Coup de Chocolat,” vervolgt de chocolatier, “maar het is zeker geen doel op zich. ” Je kunt alle certificaten hebben die je wilt, biologisch, Fairtrade… Ze gaan toch niet ver genoeg. Simpelweg omdat dit goede initiatieven zijn in een slecht systeem dat zich altijd zal richten op zeer grote volumes, zonder zich echt zorgen te maken over de kwaliteit in een industrie die veel suiker en andere ingrediënten toevoegt. Daarom betaalt die sector zo laag mogelijke prijzen voor grondstoffen, om zo veel mogelijk winst te maken. En dat is het grote probleem met het hele systeem. Dat zorgt ervoor dat cacaoboeren niet naar behoren worden betaald, wat leidt tot de zaken als kinderarbeid, ontbossing, monocultuur, misbruik van pesticiden, verarming van de bodem, enzovoort. Consumenten hebben de macht om hier ‘stop’ tegen te zeggen door te vragen, en door zichzelf af te vragen, waarom het altijd nodig is om kwantiteit boven kwaliteit van chocolade te verkiezen…”
Tot slot vestigt Caroline Huyghe ook de aandacht op het dubbele effect van certificaten. “Aan de ene kant zijn ze positief omdat ze het bewustzijn van consumenten vergroten en fabrikanten aanmoedigen om de lat hoger te leggen. Maar aan de andere kant maken keurmerklabels het ook moeilijker voor consumenten om te weten wat ze juist kopen. Keurmerken geven consumenten een goed gevoel over iets dat niet per se goed is voor hun gezondheid, de planeet of de producenten. Coup de Chocolat probeert dit tegen te gaan door chocolade te maken met een verhaal waar je met een gerust geweten van kunt genieten.”
