Op de Wereldcacaoconferentie die plaatsvond van 21 tot 24 april 2024 in Brussel had het Trade for Development Centre een ontmoeting met Yeo Yesson Moussa, algemeen directeur van Yeyasso, gevestigd in Man, Ivoorkust. Een ideale gelegenheid om de balans op te maken van de verschillende projecten van de coöperatie.
Hoe heeft de coöperatie zich ontwikkeld sinds de steun van het Trade for Development Centre?
Sinds de steun van Enabel is de coöperatie zichtbaarder geworden en boekt ze vooruitgang. We hebben de biocertificering gekregen voor een deel van onze bonen, waardoor we in gesprek zijn gegaan met Colruyt. De supermarktketen is mogelijk geïnteresseerd in de aankoop van 50 tot 70 ton per jaar over een periode van drie jaar. Ze zijn zelfs bereid om de referentieprijs* van het leefloon te betalen voor deze biologische cacao.
We ontwikkelden ook een nieuw project samen met de Koning Boudewijnstichting en met Chocolaterie Galler om onze biologische productiecapaciteit uit te breiden, om de strijd tegen kinderarbeid te verbeteren en om te kunnen deelnemen aan de koolstofmarkt. Daarom zijn we begonnen met de referentie van alle bomen met de steun van professor Doucet en een student van de Universiteit van Luik. We hopen in 2026 actief te zijn op de koolstofmarkt.
We zijn ook bezig met het opzetten van een biofabriek om kunstmest te maken van de compost, vooral om niet langer afhankelijk te zijn van industriële kunstmest en zo onze kosten te verlagen, maar ook om schimmelelementen beschikbaar te hebben die we kunnen gebruiken als biologische insecticiden in onze percelen.
We kregen training van SCEB, een coöperatie die ook wordt ondersteund door TDC, die onze teams uitlegde hoe ze organische meststof op de percelen konden gebruiken. Binnenkort zullen we producenten in golven van 25 trainen in de biofabriek, zodat iedereen de technische kennis kan opdoen en zijn eigen perceel kan behandelen.
Tot slot hebben we dankzij de steun van TDC ook contact gehad met Kampani, dat de bouw van onze chocoladefabriek voor 150.000 euro zal financieren.
Hoe staat het met de bouw van uw chocoladefabriek?
De constructie van het gebouw waarin de chocoladefabriek zal ondergebracht worden is voor 90% voltooid. De resterende 10% betreft het dak.
Mario Vandeneede, van chocoladefabrikant Chocolatoa gevestigd tussen Brugge en Gent, helpt ons bij het kiezen van de te gebruiken machines, het opleiden van de teams en het waarborgen van de hygiëne. Mario heeft al verschillende keren chocoladestalen ontwikkeld met geselecteerde bonen die gefermenteerd werden volgens een zeer nauwkeurig protocol dat door het bedrijf Zoto werd opgesteld. Als onderdeel van dit protocol moet een bepaald aantal fermentatiedagen worden gerespecteerd en moet het drogen zeer zorgvuldig worden uitgevoerd, waarbij een bepaalde hoeveelheid vochtige bonen moet worden behouden om een bepaald type smaak te behouden.
Hoe ontwikkelt de cacaomarkt zich?
Alles lijkt goed te gaan voor de industrie, maar de manier waarop de cacao wordt aangekocht bij de producenten is niet zoals het moet. Zij zijn het slechtst af in de hele keten. Om alles vlot te laten verlopen op de markt zullen de fabrikanten aan het welzijn van de producenten moeten denken. Als ze dat niet doen, wordt het erg ingewikkeld. Er waren dit jaar niet veel vruchten en de prijs was erg laag, wat betekent dat de producenten nog verarmen. Als de cacaboeren stoppen met cacao produceren, zal er geen chocolade zijn. Het moet een win-winsituatie zijn.
Wat is de prijs van cacao op het veld?
De officiële veldprijs van de Conseil Café Cacao is FCFA 1.500 per kilo. Maar je weet dat we ons in een marktsituatie bevinden waarin er minder aanbod is dan vraag. Daardoor zijn klanten bereid meer te betalen en gaat de prijs omhoog. Omdat we in een grensgebied zitten, worden we vaak geconfronteerd met andere kopers die naar onze velden komen en agressievere prijzen bieden, zoals 2.000 FCFA/kg, om het beetje cacao dat beschikbaar is te grijpen.
Hoe beïnvloedt een veldprijs van 1.500 FCFA de coöperaties?
De coöperaties moeten sterk genoeg zijn en genoeg geld hebben om de cacao te verzamelen. Anders komen de inzamelaars met cash geld naar de producent en onttrekken ze de cacao die bestemd is voor de coöperaties.
Ik geef een voorbeeld geven: als de prijs 1000 FCFA/kg is en de coöperatie heeft een financiële draagkracht van 10 miljoen FCFA, dan kan ze 10 ton oogsten. Als de prijs 1.500 FCFA is en de coöperatie geen 15 miljoen FCFA heeft, zal haar inkoopcapaciteit afnemen. De coöperatie moet daarom bewustmakingsactiviteiten uitvoeren om de coöperatieve geest te ontwikkelen.
Wat vind je van de ARS-1000 certificering?
Dit is een initiatief dat moet worden verwelkomd. Als coöperaties gecertificeerd zijn, kunnen ze extra middelen krijgen. Yeyasso maakt deel uit van een van de proefprojecten die de certificering testen. In deze projecten wordt onder andere gekeken naar de verschillen tussen coöperaties die gecertificeerd zijn door Rainforest Alliance of Fairtrade en niet-gecertificeerde coöperaties. Een coöperatie die al gecertificeerd is volgens particuliere normen zal een veel betere kans hebben om gecertificeerd te worden volgens ARS-1000. Ik denk niet dat het te ingewikkeld zal zijn voor ons.
ARS-1000 beoordeelt de economische, sociale en ecologische realiteit van de coöperatie. Coöperaties moeten bijvoorbeeld 25 tot 40 bomen per hectare op hun land planten en zich inzetten voor agrobosbouwproductie. De proefprojecten zullen ook de opbrengsten van de percelen bestuderen om te zien wat er verbeterd kan worden.
ARS-1000 kent drie coöperatieniveaus: brons, zilver en goud. Een gouden coöperatie voldoet voor 100% aan de standaard. Yeyasso voldoet momenteel voor 83%. De eindaudits, uitgevoerd door bedrijven als Ecocert, Control Union, Veritas of SGS, zouden eind mei of in juni kunnen plaatsvinden. Dan zouden we ARS-1000 gecertificeerd kunnen zijn.
Waarom is het belangrijk voor Yeyasso om aanwezig te zijn op de Wereldcacaoconferentie?
Yeyasso vindt het belangrijk om aanwezig te zijn bij grote evenementen in de cacaosector om zichtbaar te zijn, inspraak te hebben en de stem van de producenten uit te dragen. We maken deel uit van het conferentieprogramma, met als thema “Meer betalen voor duurzame cacao”.
In Ivoorkust is de nieuwe prijs van FCFA 1.500 per kilo een goede basis voor discussie en voor het bereiken van duurzame cacao. Je kunt niet over duurzaamheid praten zonder er een prijskaartje aan te hangen. Als we van producenten grotere inspanningen vragen zonder financiële compensatie, heeft dat geen zin. Duurzaamheid en prijs zijn twee zijden van dezelfde medaille.
Interview door Samuel Poos, coördinator van het Trade for Development Centre
* De ‘referentieprijs voor een leefbaar inkomen’ is de cacaoprijs die producenten in staat stelt een inkomen te ontvangen dat voldoende is om in hun basisbehoeften en die van hun gezin te voorzien. In 2022 heeft Fairtrade International deze prijs vastgesteld op 1602 FCF/kg op het veld in Ivoorkust.
Lees meer over Yeyasso:
