De verordening van de Europese Unie inzake ontbossingvrije producten (EUDR) is aangenomen om de invoer van verschillende belangrijke grondstoffen zoals palmolie, soja, hout, rundvlees, rubber, cacao en koffie te verbieden als deze zijn geproduceerd op land dat na 2020 is ontbost.
De nieuwe verordening vereist van importerende bedrijven dat ze ‘due diligence’ (zorgplicht) kunnen aantonen. Dit houdt in dat ze via gegevens over de geolocatie van gewassen in combinatie met satellietfoto’s bewijzen dat de producten niet afkomstig zijn van ontbost of aangetast land. De implementatie van deze verordening zal naar verwachting in januari 2025 beginnen voor grote bedrijven en zes maanden later voor kleine bedrijven.
Certificeringen zoals Fairtrade International en Rainforest Alliance moeten zich aanpassen aan de vereisten van de EUDR en staan hierbij voor een aantal uitdagingen, met name op het gebied van traceerbaarheid.
Enkele voorbeelden van hoe zij zich voorbereiden.
Fairtrade International nieuwe koffienorm
Fairtrade International heeft zijn koffienorm bijgewerkt om producenten te helpen aan de eisen van de EUDR te voldoen. De bijgewerkte standaard zal vanaf 2026 toegepast worden en geeft producenten en handelaars een overgangsperiode om hun praktijken aan te passen.
Volgens deze standaard en in overeenstemming met de EUDR moeten alle boerderijen geregistreerde geolocatiepunten hebben en moeten boerderijen groter dan 4 hectare polygonale kaarten hebben waarop de perceelsgrenzen staan aangegeven.
“De EUDR vereist geolocatiegegevens maar de Fairtrade standaard gaat verder door van producentenorganisaties te eisen dat ze deze informatie verzamelen, en van betalers en transporteurs dat ze dit aan Fairtrade rapporteren en delen met de producentenorganisaties om ontbossing te voorkomen,” zei Fairtrade International in zijn februari aankondiging. Het doel is dat coöperaties eigenaar zijn van hun gegevens, wat niet altijd het geval is. Bovendien moeten koffiecoöperaties een preventie- en mitigatieplan ontwikkelen en ontbossing monitoren met behulp van het satellietplatform van Fairtrade. Voor dit laatste ging Fairtrade een partnerschap aan met Satelligence, een Nederlands NatureTech-bedrijf dat gespecialiseerd is in het volgen van ontbossing, om producentenorganisaties te ondersteunen met gegevens en risico-identificatie. De afsluitdatum voor ontbossing is vastgesteld op 1 januari 2014, wat eerder is dan de EUDR-afsluitdatum van 31 december 2020. Concreet betekent dit dat koffie die afkomstig is van land dat na 1 januari 2014 is ontbost niet als Fairtrade gecertificeerd kan worden beschouwd.
De bijgewerkte standaard vereist ook een biodiversiteitsmonitoring- en beheerplan, dat verder gaat dan de EUDR-vereisten. Het doel is om de achteruitgang van het milieu te verminderen en kleine boeren te helpen zich aan te passen aan de klimaatverandering.
Door deze maatregelen te implementeren wil Fairtrade de 600 Fairtrade koffiecoöperaties, die 870.000 boeren vertegenwoordigen die 1,1 miljoen hectare bebouwen, ondersteunen bij het voldoen aan de EUDR-vereisten en het bevorderen van duurzame koffieproductie.
Rainforest Alliance
Het certificeringsprogramma van de Rainforest Alliance doet aanpassingen om ervoor te zorgen dat zijn systemen en hulpmiddelen de behoeften van EUDR ondersteunen. Boeren kunnen bijvoorbeeld specifieke criteria kiezen in het Rainforest Alliance Certification Platform (RACP) die afgestemd zijn op de EUDR-vereisten. Als ze deze keuze maken, zullen ze niet langer gebruik kunnen maken van de ‘kleine conversie’-toelage voor landgebruik na de EUDR-afsluitingsdatum.
Tegen 30 december 2024 zullen belanghebbenden in de toeleveringsketen van door Rainforest Alliance gecertificeerde cacao en koffie toegang hebben tot een uitgebreid platform om houders van landbouwcertificaten te identificeren en te verifiëren die ervoor gekozen hebben om zich aan te passen aan de EUDR-criteria in het RACP. Tot deze belanghebbenden behoren producenten, importeurs, fabrikanten, merken en detailhandelaren die hun cacao inkopen via toeleveringsketens met behoud van identiteit of gemengd behoud van identiteit*.
Om zich voor te bereiden op de deadline moeten bedrijven prioriteit geven aan Identity Preserved audits, hun leveranciers aanmoedigen om de EUDR-eisen zelf in het RACP op te nemen en het verzamelen van geografische gegevens op bedrijfsniveau vergemakkelijken.
Samuel Poos, coördinator van het Trade for Development Centre van Enabel.
* Identity Preserved is een traceerbaarheidsoptie waarbij het mogelijk is om het Rainforest Alliance gecertificeerde ingrediënt of product terug te leiden naar één boerderij of boerderijgroep. Een volume dat verhandeld wordt als IP in het MultiTrace platform zal de informatie van de certificaathouder van de boerderij via de toeleveringsketen weergeven.
Mixed Identity Preserved (Gemengde IP): een gecertificeerd product is afkomstig van verschillende gecertificeerde bronnen/boerderijen, maar de identiteit blijft behouden doorheen de toeleveringsketen. Een volume dat wordt verhandeld als Gemengde IP in MultiTrace zal de informatie over de houder van het certificaat van de boerderij weergeven via de toeleveringsketen.
Foto: Neil Palmer, landscape
Bronnen:
– Fairtrade International, Fairtrade Coffee Standard update expands deforestation prevention, 12 février 2024.
– Rainforest Alliance, Comment Rainforest Alliance soutient la conformité au RDUE, de la plantation au distributeur, 15 janvier 2024.
– Rainforest Alliance, Alignment with the European Union Deforestation Regulations (EUDR), 19 décembre 2023.
– Rainforest Alliance, Understanding end-to-end cocoa traceability and the Multitrace platform, 18 octobre
