Eind november vond de 4e editie plaats van de Nationale Dagen van de Eerlijke Handel (JNCE), een initiatief van het platform voor eerlijke handel van Burkina Faso.
Ongeveer 300 mensen namen deel aan het evenement, waaronder vertegenwoordigers van de privésector, ministeries, producentencoöperaties en ondersteunende organisaties. Dit initiatief dat werd gefinancierd door het Trade for Development Centre (TDC) van Enabel was broodnodig om de vele uitdagingen in de sector aan te pakken en om manieren te vinden om uit de aanhoudende crisis te geraken.
Het Plateforme Nationale du Commerce Equitable du Burkina Faso (PNCE-B) werd opgericht in 2010 en promoot eerlijke handel, biologische en agro-ecologische producten. Het behartigt de belangen van 70.000 leden-producenten van 40 boerenorganisaties in de agrovoedingssector, de ambachtelijke sector, de cosmetica- en de textielsector.
De belangrijkste activiteiten zijn capaciteitsopbouw voor haar leden, belangenbehartiging, het vinden van partners voor haar leden (financieel en commercieel) en sinds 2018 het organiseren van de Nationale Fair Trade Dagen (JNCE). De 4e editie vond plaats in Bobo-Dioulasso op 27 en 28 november 2024, met als thema: ‘Eerlijke handel in het kader van de uitdagingen van onveiligheid en de gevolgen van klimaatverandering in Burkina’.
Volgens voorzitter van de PNCE-B Issaka Sommandé (foto) “hebben deze problemen een grote impact op productiesystemen, het levensonderhoud van boeren en de economische stabiliteit van gemeenschappen. De gevolgen van de klimaatverandering, zoals droogte, overstromingen en extreme schommelingen in temperatuur en neerslag hebben ernstige gevolgen voor de landbouwproductie in Burkina Faso. Kleinschalige producenten zijn bijzonder kwetsbaar voor deze gevolgen die hun voedselzekerheid en bestaansmiddelen bedreigen”.
“Door de onzekerheid die al 9 jaar in het land heerst, worden onze leden bovendien geconfronteerd met een aantal problemen. De toegang tot het platteland en grondstoffen wordt steeds moeilijker en sommige klanten willen geen contracten meer tekenen uit angst dat ze niet zullen krijgen wat ze besteld hebben.”
Als gevolg hiervan krimpen de nationale en internationale afzetmarkten. Een extra moeilijkheid is dat de onveiligheid ook problemen veroorzaakt op het gebied van certificering. Issaka Sommandé legt uit: “Fairtrade International heeft ons laten weten dat ze geen nieuwe organisaties meer kunnen certificeren, ook al is er vraag naar hun product. Dat vind ik vreemd aangezien het om hetzelfde gebied gaat als producenten die al gecertificeerd zijn. Bovendien hebben we alleen problemen met Fairtrade International, niet met de biologische certificeerders zoals Fair For Life of de World Fair Trade Organization. Al vier jaar lang slagen we er niet in om onze nieuwe leden te laten certificeren door het belangrijkste fairtradelabel.
Interview met de voorzitter van het PNCE-B op de nationale televisie, net na de opening van het JNCE.
Synergieën, innovaties en belangenbehartiging
De Nationale Dagen van de Eerlijke Handel zijn een gelegenheid om op verschillende manieren te proberen een antwoord te bieden op deze uitdagingen.
Ten eerste door het ontwikkelen van synergieën tussen de leden. “Organisaties die hetzelfde produceren, werken samen om te kunnen voldoen aan de bestellingen van Europese importeurs. Ten tweede door innovaties en oplossingen te presenteren op maat van producenten. “In het kader van de strijd tegen ontbossing kondigde de regering bijvoorbeeld aan dat gesubsidieerd gas alleen nog mocht worden gebruikt door huishoudens en niet meer door verwerkers, of het nu mango’s, cashewnoten, karitéboter, enzovoort betreft”, legt de voorzitter van PNCE-B uit. ”Met de steun van partners konden we een experiment opzetten, de pyrolyseketel, bij drie van onze leden. Adviseurs kwamen de overtuigende resultaten van deze tests presenteren op het JNCE en de overheid beloofde haar technici beschikbaar te stellen. Uiteindelijk heeft de regering ons uitstel verleend om producenten en verwerkers de kans te geven zich goed voor te bereiden. Dat is goed nieuws voor het komende seizoen”.
Dit is ook een van de zeer belangrijke doelstellingen van het JNCE: vertegenwoordigers van de overheid uitnodigen om bekendheid te geven aan eerlijke handel en deze te promoten. In 2024 werden de Nationale Dagen georganiseerd onder het initiatief van de minister van Industrie, Handel en Ambachten van Burkina Faso. Alle technische ondersteuningsstructuren van de regio Hauts-Bassins waren aanwezig. “Ze moedigden ons aan om de dialoog met de regering voort te zetten zodat die dit soort handel ondersteunt. Het is een zeer nuttige dialoog om bepaalde misverstanden uit de wereld te helpen. Onlangs liet de regering van Burkina Faso weten dat ze van plan is om fairtradepremies, die ten onrechte als winst worden beschouwd, te belasten. “We hebben een ontmoeting gehad met de directeur-generaal Belastingen en haar plaatsvervanger en dit probleem wordt opgelost. Vanaf nu kunnen accountants in hun financiële verslagen de premie scheiden van de winst.
Dieudonné Sow, van het Trade for Development Centre, in gesprek met de regionale directeur van Handel.
Talrijke projecten
Het PNCE-B heeft geen gebrek aan projecten voor de komende jaren. De voorzitter noemt er maar een paar. “We hebben een strategisch plan ontwikkeld voor 2024-2028. Om tegemoet te komen aan de zorgen van de producenten willen we in de regio’s steunpunten voor ons platform oprichten: sommige van onze dynamische leden bevinden zich namelijk in de dertien regio’s van het land. Belangenbehartiging op regeringsniveau is de tweede belangrijke pijler van ons actieplan voor 2025, waaronder het vergemakkelijken van de import en export van producten, zoals verpakkingen, die verband houden met de productie van fairtradeproducten.
We hebben gevraagd om een bijeenkomst van de Nationale Vergadering in maart om de economische, sociale en milieuvoordelen van eerlijke handel voor Burkina Faso aan onze parlementsleden te presenteren en hen te vragen om wetten aan te nemen die eerlijke handel ondersteunen. We willen ook het verbruik van eerlijke producten promoten in onze schoolkantines en internaten…”.
Een regionale aanpak
West-Afrika telt verschillende nationale fairtradeplatforms die elkaar uitnodigen op hun grote evenementen (het platform van Guinee, het platform van Mali en de overkoepelende mango organisatie GUINEA CONAKRY waren op 27 en 28 november aanwezig in Burkina Faso).
“De Guinese koepelorganisatie voor eerlijke handel die nog niet erg ontwikkeld is, hebben we kunnen uitnodigen om te komen kijken wat wij doen”. Van zijn kant nam PNCE-B deel aan dezelfde dagen die in 2024 door RICE (het Ivoriaanse fairtradenetwerk) in Abidjan werden georganiseerd. En sinds 2022 is het idee geopperd om de fairtradeplatformen in West-Afrika te coördineren – want is het niet zo dat UNIE kracht is en dat we samen ver kunnen komen? Maar om dit tot leven te brengen, hebben we middelen nodig, die het PNCE-B momenteel ontbeert.
Weinig middelen
“Naast ons strategisch plan hebben we een plan opgesteld voor het mobiliseren van partners”, legt Issaka Sommandé uit. “Ik hoop dat we organisaties zullen vinden die ons willen steunen bij de uitvoering van dit plan want door diplomatieke problemen tussen Frankrijk en Burkina Faso kunnen we niet langer rekenen op het Equité-programma, dat vroeger een boekhouder en een projectmanager op PNCE-B-niveau betaalde. Daarom zijn we momenteel op zoek naar middelen om deze twee mensen aan te nemen. De werking van het PNCE-B is een grote uitdaging voor ons”.
Tot slot deed de voorzitter van het PNCE-B een beroep op iedereen die actie kan ondernemen om het PNCE-B in staat te stellen zijn strategische plan uit te voeren. “We hebben een gezegde dat zegt dat een vinger geen dolo (het lokale bier) drinkt, maar kan je wel vertellen waar het cabaret (de bar) is. Net zoals een dood blad niet kan bewegen zonder een beetje wind, zal ons strategisch plan waarschijnlijk in de la blijven liggen als onze partners het niet steunen.
