Sinds drie jaar heeft Colruyt in Ivoorkust een proefproject lopen dat focust op het levensnoodzakelijke inkomen van cacaoboeren. Met de verzamelde informatie wil de supermarktketen de chocolade van zijn merk Boni nog eerlijker maken.
Tussen juni 2020 en mei 2023 heeft de Groep Colruyt een proefproject geleid en gefinancierd in de regio San Pedro in Ivoorkust. Het doel: het concept van een leefbaar loon voor cacaoboeren in de praktijk brengen. Concreet verbond de Belgische keten zich ertoe om gedurende drie jaar 100 ton cacao per jaar te kopen tegen een hogere prijs dan de marktprijs van twee dorpen, Daregba en Colonel. In totaal gaat het om 102 families van cacaoboeren die lid zijn van de coöperatie ECSP (Entreprise Coopérative de Saint Paul). De bonen werden vervolgens gebruikt om chocoladerepen met 72% cacao te produceren die de supermarktketen verkoopt onder het huismerk Boni.
“Een basisregel bij Colruyt is dat al onze chocoladerepen gecertificeerd moeten zijn: Fairtrade voor onze Boni-repen en Rainforest Alliance voor de Everyday-repen en de chocoladeproducten van privémerken”, zegt Karen Janssens, experte sustainable sourcing bij Colruyt Group. “Maar we stelden vast dat de huidige certificeringen onvoldoende waren om producenten in staat te stellen in hun levensonderhoud te voorzien. Daarom hebben we een proefproject rond dit thema opgezet om een beter beeld te krijgen van de waardeketen van de cacaoproductie, de problemen die er spelen, wat onze rol in die keten kan zijn en wat we beter aan anderen overlaten. Die kennis willen we gebruiken om een soortgelijk project op grotere schaal op te zetten.”
De prijs: maar een van de parameters
Een van de bijzonderheden van dit project, dat werd opgezet in het kader van het sectoraal initiatief Beyond Chocolate in samenwerking met andere spelers in de hele keten, is dat het zich niet alleen richtte op de aankoopprijs van cacao. Ook vijf andere parameters speelden een belangrijke rol: productiviteit, kwaliteit, diversificatie van de inkomsten, toegang tot financiering en boslandbouw/herbebossing.
“Tijdens het hele project werden verschillende ingrepen gedaan om de percelen meer te laten opbrengen”, legt Karen Janssens uit. “Er is ook gewerkt aan de kwaliteit van de geproduceerde cacao, via de gecentraliseerde fermentatiecentra die Puratos rechtstreeks in de dorpen heeft opgezet en die worden beheerd door de ECSP. De vers geoogste cacao belandt nu snel in de fabriek, wat zorgt voor een homogene fermentatie en dus een hogere kwaliteit. Voor de boeren die betrokken zijn bij het project betekent meer kwaliteit een hogere prijs in de vorm van een premie. Onze partner Rikolto (een ngo die gespecialiseerd is in landbouw, n.v.d.r.) heeft gewerkt aan de toegang tot financiering, met name door Village Savings and Loan Associations (VSLA’s) op te richten. Daarnaast werden boeren aangemoedigd om bomen te planten in ruil voor bonussen en er zijn ook verschillende projecten opgezet om hun inkomen te diversifiëren. Denk maar aan maniok verbouwen, legkippen houden enzovoort. Colruyt stond in voor het betalen van de living income reference price (LIRP).”
Voor de periode 2021/2022 werd die LIRP, d.w.z. de minimumprijs voor een ton cacao die een huishouden nodig heeft om in zijn behoeften te voorzien, vastgesteld op 2.200 dollar (in Ivoorkust). Die limiet werd bereikt dankzij de volgende prijsstructuur (rechtstreeks aan de producent betaald): een officiële producentenprijs van 1.458 dollar, een Fairtrade-minimumprijs van 122 dollar, een kwaliteitspremie van 177 dollar, een chocoladebonus van 140 dollar en tot slot een living income-premie van Colruyt van 305 dollar, die echt specifiek is voor dit project. Sinds de update van oktober 2022 heeft Fairtrade International de LIRP in Ivoorkust vastgesteld op 2.390 dollar per ton cacao.
Gedeeltelijke mislukking (of gedeeltelijk succes)
LIRP, een hogere opbrengst, extra inkomen … Samen zouden die verschillende parameters de cacaoboeren van het project in staat moeten stellen om het leefbaar inkomen te bereiken, dat in 2022 door Fairtrade werd geschat op 5.437 dollar per jaar voor een huishouden van acht personen. Doel bereikt? “Enerzijds zijn de eerste resultaten zeer positief, in die zin dat het inkomen van de cacaoboeren aanzienlijk is gestegen: +38 % in termen van inkomen uit cacao en +31 % wat hun totale inkomen betreft”, zegt Karen Janssens. “Toch moeten we erkennen dat hun inkomen, ondanks onze inspanningen, nog steeds slechts 46 % bedraagt van het vooropgestelde leefbare inkomen voor Ivoriaanse boeren.”
“Een van de redenen voor die gedeeltelijke mislukking is dat niet alle cacao die de 102 cacaotelers tijdens de projectperiode produceerden, via dit kanaal werd verkocht. Daardoor werd een deel van die productie verkocht tegen een prijs onder de living income reference price. Een ander probleem was dat het gemiddelde perceel niet groot genoeg was om winstgevend te zijn. “Aan de andere kant is de diversificatie van inkomsten veelbelovend, ook al is er op dat punt nog steeds een gebrek aan gegevens op de langere termijn. Maar het is duidelijk iets wat we in de toekomst willen onderzoeken.”
Het einde van dit proefproject luidt namelijk het begin van een nieuwe fase in. “We zijn van plan om dit model uit te breiden naar onze andere tabletten van het merk Boni. Daar zijn we nu hard mee bezig, want het is de bedoeling om de producten in kwestie nog in de loop van 2024 in de winkelrekken te hebben.”
