Op 19 november nam de Europese Raad een verordening aan die de invoer, uitvoer en verkoop in de Europese Unie verbiedt van producten die met dwangarbeid zijn geproduceerd.
De nieuwe EU-verordening over dwangarbeid is bedoeld om mensenrechten-schendingen in internationale toeleveringsketens te bestrijden. Wereldwijd zitten naar schatting 27,6 miljoen mensen vast in omstandigheden van dwangarbeid.
Een wereldwijde aanpak van de strijd tegen dwangarbeid
Het toepassingsgebied van de verordening, die oorspronkelijk in september 2022 door de Commissie werd voorgesteld, is zeer breed en omvat elke fase in de totstandkoming van een product, van de eerste winning tot de uiteindelijke productie. Of het nu gaat om een enkel onderdeel of om een hele productieketen waarbij dwangarbeid betrokken is, het product kan van de EU-markten worden geweerd.
Om dit te bereiken zal de Europese Commissie een databank opzetten waarin gebieden en producten met een hoog risico worden geïdentificeerd. De potentiële risico’s kunnen beoordeeld worden door de Commissie (in het geval van gebruik van dwangarbeid buiten de EU) of door de autoriteiten van de lidstaten (in het geval van gebruik van dwangarbeid op hun grondgebied) waarna een onderzoek kan gestart worden.(1)
De uiteindelijke beslissing om een niet-conform product te verbieden, uit de handel te nemen of te elimineren wordt genomen door de autoriteit die verantwoordelijk is voor het onderzoek (2) en zal in alle lidstaten worden erkend zodat er een uniform handhavingsmechanisme ontstaat.
Wereldwijde impact en verantwoord ondernemen
Bedrijven die wereldwijd actief zijn, worden nu onderworpen aan strenge eisen om de ethische integriteit van hun toeleveringsketens aan te tonen. En dat is nodig ook. De Global Slavery Index van Walk Free toont aan dat 468 miljard dollar aan import van de G20, waaronder elektronica, textiel en zonnepanelen, risico loopt op moderne slavernij.(3)
Ook in de landbouw is de uitbuiting van arbeidsmigranten, vaak onder dwangarbeidomstandigheden, al lange tijd een probleem. De meeste gevallen van dwangarbeid doen zich voor in toeleveringsketens in de privé-sector, hoewel sommige worden opgelegd door overheden.
Implementatie en tijdschema
Het akkoord van de Raad markeert de goedkeuring van de verordening. Die zal voor Kerstmis worden gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Unie en drie jaar na de inwerkingtreding volledig operationeel zijn. Zo hebben bedrijven de tijd om hun toeleveringsketens te herzien, indien nodig. Het succes ervan zal echter afhangen van een strikte toepassing, voldoende middelen en voortdurende internationale samenwerking.
Samuel Poos, project manager van Enabels Trade for Development Centre
- Commission’s proposal
- Council’s general agreement / negotiating mandate
- Lijst van met dwangarbeide vervaardigde producten: Met dwangarbeid vervaardigde producten – Consilium
