Door het sociaaleconomisch weefsel van de buurt is er een echt draagvlak voor een project als het onze.
Ozfair ligt in een levendige wijk in de Brusselse gemeente Sint-Gillis. Daar verkoopt de winkel sinds 2008 mens- en natuurvriendelijke fairtradeproducten. En dat zijn er heel wat: naast voedingswaren vind je er kleren, juwelen, speelgoed, decoratie, cosmetica, servies, papierwaren en allerlei hebbedingetjes.
De grot van Ali Baba voor fair trade in hartje Brussel, zeg maar.
“Ozfair wil de producenten uit het Zuiden in de kijker zetten en hen opnieuw de plaats toebedelen die ze verdienen in de wereldwijde handelsketen. Tegelijk willen we verantwoord consumeren promoten. Daarom lijkt het ons logisch dat we zo veel mogelijk verschillende producten aanbieden, want eerlijke handel beperkt zich niet tot enkele emblematische producten. Wij wilden een plek waar we de mensen kunnen tonen dat er enorm veel keuze en kwaliteit is.” Guerric Gautier is zichtbaar in zijn element in de Ozfair-winkel die hij samen met vrienden opstartte in 2008.
Hij is economist van opleiding en heeft meer dan vijftien jaar in het buitenland gewerkt voor MSF, de Franstalige tegenhanger van Artsen Zonder Grenzen. Daarna streek hij met zijn gezin neer in Brussel. “Op een gegeven ogenblik wou ik terug de banden aanhalen met de landen van het Zuiden. Tijdens mijn laatste missie voor MSF in Mali was ik al in contact gekomen met enkele mensen die op de kar wilden springen van eerlijke handel. Hun aanpak en hun motivatie interesseerden me omdat ze verschilden van die van de klassieke handel
Daarom ben ik begonnen met de Ozfair-winkel. Ozfair is zowel een plek waar buurtbewoners hun dagelijkse producten komen kopen als een fantastische plek voor slow shopping. Je kan er heerlijk rondsnuffelen en leuke ontdekkingen doen. “Wij bieden aan onze klanten uit de buurt klassieke producten aan zoals chocolade, koffie en rijst maar wij zijn tegelijk een adresje waar je graag geschenken komt kopen. Iedereen moet meerdere keren per jaar cadeaus kopen, toch?” aldus Guerric Gautier. Wie kiest voor Ozfair koopt geschenken op een andere manier. Die mensen gaan voor eerlijke en originele geschenken en betalen daar een heel redelijke prijs voor.
Leveranciers die de aanpak aankleven
Ongeveer 90 % van de artikelen en producten die je bij Ozfair vindt, worden in Europa ingevoerd door spelers die gespecialiseerd zijn in fairtradeproducten. “Ons werk bestaat er dus uit om producten te vinden die goed in de markt zullen liggen. Natuurlijk moeten we ook nagaan of onze leveranciers de fairtrade-aanpak wel degelijk aankleven. Wij willen een keten met garanties en over het algemeen lukt ons dat heel goed”, vervolgt Guerric Gautier.
De statuten van Ozfair – een coöperatie – voorzien om zo spoedig mogelijk meer rechtstreekse ketens met de landen van het Zuiden op te zetten. Het is onze bedoeling om het aandeel uit de inkomsten voor de producenten te maximaliseren. “Momenteel hebben wij drie dergelijke ketens: met Mali, Senegal en Laos. Ik zou die echt willen ontwikkelen, ook om meer rechtstreekse contacten te hebben met het Zuiden, maar dat vergt enorm veel tijd.” Veel fairtradeproducten in de winkel zijn ook biologisch, maar Ozfair selecteert een product eerst en vooral op basis van zijn eerlijke karakter. “Als het ook nog eens biologisch is, is dat een meerwaarde maar het lastenboek van de eerlijke handel is tegenwoordig veeleisender dan dat van de bioproducten – dat flink wat bijgeschaafd werd”, zegt Guerric Gautier.
Hij en zijn vrienden combineren het idee van een winkel met een vegetarische en biologische gastentafel. “Sinds de start in 2008 hebben we het concept wat bijgestuurd maar de constante in onze aanpak is dat we altijd veel realiseren met weinig middelen. Wat niet altijd eenvoudig is”, voegt Guerric Gautier toe. De ligging van de winkel, op een druk bezochte doorgangsweg, is een schot in de roos. Dat we ons hier konden vestigen hebben we te danken aan de verantwoordelijke voor Atrium in Sint-Gillis, die ons project een warm hart toedroeg. “We wisten niet meteen waar ergens in Brussel we ons moesten vestigen. We zijn op de juiste plaats beland, want door het sociaaleconomisch weefsel van de buurt is er een draagvlak voor een project als het onze”, gaat Guerric Gautier verder.
Toch is het een grote uitdaging om de winkel leefbaar te houden. “Toen we opengingen in mei 2008 stond de crisis voor de deur. Het voordeel is dan weer dat we nooit iets anders gekend hebben. Onze referentiesituatie is dus die van de crisis. We kunnen eigenlijk alleen maar hopen dat de toestand beter wordt.” Guerric Gautier beseft heel goed dat hij van Ozfair niet rijk zal worden maar hij blijft achter zijn keuze staan. “Met eerlijke handel leg je jezelf een blok aan het been: onze winstmarges liggen aanzienlijk lager dan die van onze buren terwijl we dezelfde lasten hebben, zowel qua loon als de vaste kosten voor de winkel”.
Ozfair stelt vandaag bijna vier mensen fulltime tewerk. De winkel wil de aanbevolen verkoopprijzen respecteren en streeft er niet naar een hoge winstmarge op de verkochte producten en artikelen. De gastentafel biedt dan weer betere perspectieven op dat vlak. Sinds een jaar heeft Ozfair ook een project ontwikkeld om eerlijke, biologische en vegetarische soep per fiets te leveren, voornamelijk aan gemeenschapskeukens. “Als dat project succes heeft, zal dat een grote hulp betekenen want we beheren alles zelf met beperkte marges”, aldus Guerric Gautier.
Een druppel water
Zelfs al groeien de marktaandelen gestaag, dan nog blijft eerlijke handel marginaal in ons land. Toch is Guerric Gautier helemaal overtuigd van de positieve invloed ervan. “Toen ik begon met Ozfair wou ik fair trade verkennen om te zien of die echt een hefboom voor ontwikkeling is voor het Zuiden, naast de traditionele – zowel institutionele als humanitaire – coöperaties. Nu zie ik dat de kleine producenten in het Zuiden echt voordeel halen uit het systeem van eerlijke handel en dat ze er in hun dagelijks leven de vruchten van plukken. Het is niet gigantisch veel maar het is toch tastbaar en daar haal ik veel voldoening uit.”
Maar de bedoeling van Ozfair is ook om een verantwoord consumptiepatroon aan te moedigen bij ons. “Wij willen aanzetten om anders te consumeren of tenminste toch te tonen dat zoiets mogelijk is.” Guerric Gautier en zijn vrienden van Ozfair zijn er zich van bewust dat hun winkel de wereld niet zal veranderen. Maar grote doelen hebben soms net een klein duwtje in de rug nodig. Soms is een tikkeltje utopisme op zijn plaats. “Je moet erin geloven, volgens het principe dat vele kleintjes een grote maken, zelfs al is Ozfair slechts een druppel op een hete plaat. Het concept van onze winkel is trouwens makkelijk te kopiëren,”, besluit Guerric Gautier, als een soort oproep. En inderdaad: Ozfair verdient navolging!
